vendredi, 04 février 2022 04:45

Haakakai no KAHI - Légende de KAHI - Hiva Oa

Dessin exécuté par Kahi pour Karl von den Steinen en 1898 (page 100)  Karl von den Steinen - Les Marquisiens et leur art - Tome 1 : Le Tatouage - Musée de Tahiti et des îles -Tahiti - 2005 Dessin exécuté par Kahi pour Karl von den Steinen en 1898 (page 100) Karl von den Steinen - Les Marquisiens et leur art - Tome 1 : Le Tatouage - Musée de Tahiti et des îles -Tahiti - 2005

Haakakai no KAHI haakakaitia e Vohi HEITAA


 I tītahi â, e koutee to Kahi i te hee i te àvaià i Mohotani. Toofā âtou o te hee. E toù heetai me Kahi. Te tihetina i Mohotani, ua pōpahi Kahi i teâ e toù ènata :

« A hano ôtou i te èhi, te vehie me te meì. »

  Ua naò hua poì i ùna, ua tihe tītahi vaa, e vaa o te Fatu Iva. Eīa Kahi i no he vaa. Ua too teâ poì ia Kahi. Ua pii Kahi io te àuàu o te vaa i mua. Ua toi teâ poì i te vaa o Kahi. Ua peàu Kahi :

« Pau tātou i te àvaià ma ùna atu nei. Aê mamao, ma te taì ôutu, mea kai oo te ià io teâ taha. »

  Koekoe koè hua poì, ua hoe i te vaa me hua vaa toia. Tihe i te taì o tītahi motu, ua pana Kahi me i te àuàu vaa i no he motu. Me i no he motu i no he ôutu. Tūfao me i hua poì i no he motu, ua tihe. Me i no he ôutu, tūfao Kahi ma ùna o te motu, aê koàna i hua poì i te pana ma ùna, mea hōhonu oo. Tihe Kahi ma ùna o te pīnaì, a tahi a taaàu me i ùna :

« E, Kahi a nei o au. Enā ta ôtou, e pūfatu keâ !

  Too Kahi i te keâ, pehi. Te pehina, o to īa vaa te i pakaû. Hūtararā to īa vaa. Ua èe te poì me i Fatu Iva, ua òno i te peàu :

« O Kahi au ! »

  Ua fiti Kahi, haahei me to īa poì i no he motu. Ua èka i èià haapō. Ua tahu âtou i te ahi mea haaìte i to Hanaupe me to Hekeani ua kōfii âtou, enā âtou i no he fenua. I teâ pō, e fā vaa me i Hanaupe te i hee mai i Mohotani. Te tihetia mai, ua faì Kahi paotū, mei mate âtou, mei tootia âtou e te poì i ùna o tītahi vaa. Àvaià âtou i teâ pō. Pao, ua huhua.

kahi20 

Dessin exécuté par Kahi pour Karl von den Steinen en 1898 (page 100)
Karl von den Steinen - Les Marquisiens et leur art - Tome 1 : Le Tatouage - Musée de Tahiti et des îles - Tahiti - 2005

  I tītahi ava ma hope mai, enā tupu tītahi koìna haainoa i Fatu Iva, no tītahi tama me i Hanaupe me tītahi tama me i Fatu Iva. Enā me Kahi, haatikiìa e tahi kēkē o to īa tino. (I te â o teâ poì i ìte ai ia Kahi i ùna o Mohotani, aê he tiki.)

Te tihetina i Fatu Iva, ua tahutia te umu kaikai. Ua tihe âtou i te pōpōuì. Mea nui âtou. I te tihetina i te ahiahi, ua peàu tītahi kooūa ia Kahi :

« Teâ umu i tahutia aa no ôtou, a hua, umoì e èka ! »

  Ua peàu Kahi i to īa poì heetai ma òto o te èo oko :

« A hee ôtou i no he vaa, a toi te kātau, haatiòtiòe te tītapi i te ìu. »

  Te tūtina anaè o Kahi me i vāvena o hua poì, i koi ai. Umoì te poì me i Fatu Iva. Tūfao Kahi i to he tai, me i hua poì. Ua pei te poì i no he vaa me te tau hoe. Enā te mate. Te ìtetina o teâ poì, e veòtia âtou ma te hope, ua ùku, aê tata hakaùa. Me i no he vaa Kahi i te taaàu :

« O Kahi nei au ! »

Ua hua.

E mou èhua ma hope mai, ua haamata te ènata i te vaè. Ua tupu hakaùa e tahi koìna tomotia faèpure. Ua haatiki Kahi i to īa tino paotū. Tihe i Fatu Iva, ua peàu te poì :

« I hea teâ ènata o Kahi ? »

Ua haahua te hoa :

« Aî tihe mai nei, enā e èka aa. »

  E tīauau i teâ â. Enā tuu i te rē. E tīauau he toa me te toa. Peàu, ia koi, e toù vii ta Kahi, a tahi a tihe e tahi vii ta te toa me i Fatu Iva. Aê tata me Kahi. I tēnei, ua tuto to Hanaupe te mea no Fatu Iva te vaa i maìmaì e too ia Kahi i ùna o Mohotani, no to âtou apetina :

« I hea teâ ènata o Kahi ? »

 I teâ tai, aî ìtetia no ai te vaa. Ma tītahi â kē, enā hee tītahi mou vehine i te èitano kohi i Ooatevai. I no he tāhuna âua, ua tihe te vaa o te Fatu Iva. Ua ìte i teâ mou vehine, ùmaì. Ua èe hua mou vehine i Ooa. Enā me teâ punavai i Ooatevai, ia tahe te vai mea pūkohe me i ùna mai. Fāfī meitaì ia òe, ia tomo òe i òto. Te uapu ma mua o hua vai. Ua pūnana e tahi vehine i òto. Ua ùmaì hua poì i tītahi, aî ìte i tēnei e pūnana nei i òto. Ua koàna tītahi vehine, ua ūi :

« I hea tītahi ? »

Ua peàu teâ vehine :

« Enā i koi atu na ! »

  Ua ìmi hua poì, aî koàna. E aha à nei, ua hua mai io te vaa, ma mua o hua vai, aî ìte i tēnei vehine e pūnana nei i òto o teâ vai. Ua hee.

  I pohoè ai tēnei vehine, hano e hakaìte ia Kahi me te poì. Pēhea ? Ua mamao te vaa o te Fatu Iva…


© Te Haè tuhuka èo ènana - Académie marquisienne – Ūaòa/février 2022

Propulsé par CComment

Haatumu

Culture

Joomla Template by ThemeXpert